Teknik konulara gözgezdiriken nitrojen konusu dikkatimi çekti. Öncelikle sanırım yanlış bir anlama var ve düzeltmek isterim. Azot ile Nitrogen aynıdır. İngilizce, Türkçe farkı sanırım yanılttı sizleri.
Havada %78 oranında bulunan bu gazın, Oksijen’e nazaran daha büyük molekül yapısına sahip olduğu, ve dolayısıyla daha az hareketli olduğu doğru.
Bu doğruluk, lastiklerimizde kullandığımızda bize ;
- Çok sık hava basınç kontrolü yapmamamızı,
- Lastiğimizin aşırı ısınarak daha kısa ömürlü olmamasını, aksine daha uzun ömürlü olmasını,
- Özellikle sıcak havalarda ve sıcak asfaltta, aşırı ısınan lastiğin de yol tutuş özelliğinin zayıfladığını düşünürsek, ısınmayı engellediğinden bu gibi durumlarda bize ciddi bir avantaj sağlayacağı bir gerçek.
Ancak, yukarıda saydıklarım ki arkadaşlarımızın da saydıklarından bir farkı yok, dikkat ederseniz sıcak havalar ile doğru orantılıdır. Soğuk hava ile ilgili bir avantaj sayamadık. Sadece çok sık kontrol edip, hava basıncını doğrulamak konusunda süreyi değiştirecektir. Çünkü soğuk havalarda çok da faydasını göremeyeceğiz. Çünkü lastiğimiz zaten yeterli ısınabiliyor. Aşırıya kaçamıyor.
Oksijenin ısınma ve soğuma sebebiyle su buharı yaptığı doğrudur. Ancak bu su buharının, lastiğin içinde çok da fazla bir zararı yoktur. Çok uzun vadede ki zaten lastiklerinizi 15 – 20 bin motosikletlerde, 50 – 60 bin otomobillerde kullandığınızı düşünürsek, bu da 2 seneyi aşmıyor. Doğaldır ki 2 senede de lastik bozulmaz.
Peki Nitrogen gazı, kışın faydalı mıdır? Sürekli lastiğin ısınmasından bahsediyoruz. Lastik nasıl ısınır sizce? Bir çoğumuz sürtünme diyecek. Doğru. Sürtünme. Ama bir lastiğin asıl ısınmasına sebep olan sürtünme dışında değil, içindedir. Tamamıyla esnemesinden dolayı içindeki gaz moleküllerinin birbirleri ile sürtünmesi ile ısınır. Yani asıl etken budur. Bunun içindir ki lastiklerinizin havasını sürekli kontrol edin, düşük hava ile kullanmak tehlikelidir, yüksek hava ile kullanmak da tehlikelidir diyoruz. (Yarışlarda, patinaj çektirerek lastiği ısıtmak, sadece yer ile olan temas noktasına yapılan bir ısıtma şeklidir. Yani onun lastiğinize lastiğinizin aşınmasından başka bir zararı yoktur. Lastiğinizi kord bezlerine kadar aşıtmadığınız sürece, herhangi bir gümlemeye sebep olmaz.)
Düşük hava ile kullanımda, lastiğiniz jant ile zemin arasında daha çok esneyeceğinden, moleküller daha fazla sürtünecek birbirlerine. Bu da daha çok ısı oluşmasına sebep olacak. Bir noktada da aşırı ısınan lastiğiniz, halk dilinde gümleme tabir edilen patlama ile parçalanacak.
Yüksek hava ise, lastiğinizin yere daha az noktada temasına sebep olacak. Bunun yanında, jant ile zemin arasında esneme az olacağından, yeterli ısıya ulaşamayacak lastiğiniz. Bu da yeterli ısıya sahip olmayan bir lastiğin, yol tutuşunda ciddi düşmelere sebep olmasına etken olacak. Tıpkı kışın lastiklerinize Nitrogen bastığınızda olacağı gibi…
Ancak, otomobil veya diğer 4 tekerlekli ağır araçlarınızda kışın da kullanmanız faydalı olacaktır. (Fakat, aracınızı çok kısa mesafelerde kullanıyorsanız, bunun da bir faydasını göremeyebilirsiniz.) Çünkü sonuçta 4 tekerlek, denge unsuru yok ama araç ağır. Dolayısıyla lastiklerinizin üstünde ciddi bir yük var. Isınması çok doğal. Aşırı ısınması bile mümkün. Özellikle ön lastikleriniz. Bu da ayrı bir nokta. Ön tekerlekten çıkan su buharı, arka lastiğinizi sürekli olarak yıkar. Bu da onun daha iyi soğumasına sebep olur. Oysa ön tekerleğinizi soğutacak bir unsur, sadece kendi çıkardığı su buharıdır ki bu da tam yeterli olamaz çoğu zaman. ( yağmurlu bir havada yol yapıp, durduğunuz yerde lastiklerinizi kontrol ederseniz, ön lastiklerinizin yanakları kuru, oysa arka lastikleriniz sırılsıklamdır.)
Nitrogen kullanmanın da bir şekli vardır.Eğer lastiğinize Nitrogen basacaksanız, öncelikle bu işi yapan bir lastiköiye gitmeniz gerekir. Lastiğinizdeki tüm havayı vakumlayarak boşaltması gerekir. Bundan sonra, lastiğinize Nitrogen’i basması lazım.
Niçin vakumlama derseniz, lastik içindeki nitrogen, oranı ne kadar yüksek olursa ki bu oranın %100 ila %97 arasında olması gerekir, o kadar işlevselliğini yerine getirir. Vakumlama yapmadan lastiğinize Nitrogen’i basarsanız, içindeki oran, yukarıda saydığım değerlerin altında olacak ki, verim almanız da düşecektir.
Lastikleri Nitrogen dolu olan aracınızı kullanırken de dikkat etmeniz gereken noktalar var. Bunlar;
- Hangi tür araç olursa olsun, yazın aracınız ile yola çıktıktan itibaren ilk 4-5 km içinde lastiklerinize kesinlikle aşırı yük vermeyin. Çünkü yeterli sıcaklığa ulaşmayacağından, tutunması çok zayıf olur.
- Kışın, Motosikletlerinizde nitrogen kullanmayınız. Bu sizin can emniyetiniz açısından önemlidir. Ancak 4 tekerlekli araçlarınızda kullandığınızda, hareket ettikten sonra ilk 7-8 km içinde lastiklerinize çok aşırı yük bindirmeyin. Yol tutuşunuz zayıf olacaktır.
Yazın, motosikletlerinizde Nitrogen Gazını kullanmanızı kesinlikle tavsiye ederim. Çünkü, motosiklet lastikleri gibi yumuşak hamurlu lastikler, özellikle sıcak asfaltta daha fazla ısınacağından, lastiğinizin diş derinliğinde gözle görülür bir düşme olacaktır. Bunu engelleyebilirsiniz.
Sevgiler
Kaynak: Sayın Zafer Yangın
2011, Motokolik
Sevgili okurlar; sizlerle güncel haber ve bilgiler paylaşmak bizleri daha da mutlu ediyor...
TEK YOL PAYLAŞMAK
Moto Blog’ da okuyabileceğiniz diğer yazılarımız için lütfen bakınız.
